سهم مصادره‌شده چیست؟
سهم مصادره‌شده، سهمی از یک شرکت عمومی (سهام عام) است که مالک آن به دلیل عدم رعایت برخی شرایط خرید، آن را از دست می‌دهد.
سهم مصادره‌شده چیست؟
سهم مصادره‌شده، سهمی از یک شرکت عمومی (سهام عام) است که مالک آن به دلیل عدم رعایت برخی شرایط خرید، آن را از دست می‌دهد. مثلاً اگر سهامدار، مبلغی که باید بابت سهم پرداخت می‌کرد را نپردازد (مثلاً قسط یا مبلغ تعیین‌شده)، یا سهم خود را در بازه‌ای که انتقال آن ممنوع است واگذار کند، ممکن است سهمش مصادره شود.
وقتی سهمی مصادره می‌شود، سهامدار دیگر نیازی به پرداخت بدهی باقی‌مانده ندارد، اما هرگونه سود احتمالی آینده را هم از دست می‌دهد. سهم به‌طور خودکار به مالکیت شرکت صادرکننده بازمی‌گردد.
نکات اصلی:
- سهامی که مالک آن‌ها به دلیل رعایت نکردن شرایط خاص، مالکیتشان را از دست می‌دهد، سهم مصادره‌شده نامیده می‌شوند.
- در این حالت، سهامدار بدهی باقی‌مانده‌ای ندارد اما از هرگونه سود آینده نیز محروم می‌شود.
- این سهام به شرکت صادرکننده برمی‌گردند، مثلاً وقتی کارمندی پیش از قطعی شدن حق مالکیت سهام شرکت را ترک می‌کند.
- شرکت صادرکننده می‌تواند سهام مصادره‌شده را با هر قیمتی دوباره عرضه کند که معمولاً این قیمت پایین‌تر از قیمت اولیه است.
نحوه عملکرد سهام مصادره‌شده:
فرض کنید سرمایه‌گذاری به نام دیوید () توافق می‌کند که ۵۰۰۰ سهم از یک شرکت بخرد. او باید ابتدا ۲۵٪ از مبلغ را پرداخت کند و سه قسط سالانه ۲۵ درصدی دیگر را طبق برنامه شرکت بپردازد. اگر دیوید یکی از این قسط‌ها را نپردازد، شرکت می‌تواند همه ۵۰۰۰ سهم را از او پس بگیرد و دیوید هر مبلغی که قبلاً پرداخت کرده، از دست خواهد داد.
نکته سریع:
شرکت‌ها الزامی به مصادره سهم از سهامدارانی که پرداخت‌های خود را انجام نداده‌اند ندارند. در عوض می‌توانند برای پرداخت بدهی، مهلت یا فرصت دوباره‌ای به سرمایه‌گذاران بدهند.
مصادره سهم کارکنان
در برخی موارد، شرکت‌ها طرح‌هایی برای خرید سهام به کارکنان ارائه می‌دهند که طی آن، کارکنان می‌توانند بخشی از حقوق خود را صرف خرید سهام شرکت با تخفیف کنند. با این حال، این طرح‌ها معمولاً محدودیت‌هایی دارند. در بسیاری از موارد، سهام خریداری‌شده تا مدتی مشخص قابل فروش یا انتقال نیست.
اگر کارمند پیش از پایان دوره انتظار مشخص شرکت را ترک کند، ممکن است مجبور به واگذاری یا مصادره سهام خریداری‌شده شود. در مقابل، اگر کارمند تا پایان این دوره با شرکت بماند، مالکیت کامل سهام را به دست آورده و می‌تواند آن‌ها را آزادانه نقد کند.
نکته مهم: اگر کارمندی سهامی را که از طریق طرح خرید سهام کارکنان تهیه کرده، از دست بدهد (مصادره شود)، حتی اگر شرکت بعداً آن سهام را دوباره منتشر کند، ممکن است هرگز نتواند دوباره آن سهام را به دست آورد.
مثال از سهام مصادره‌شده
شرکت‌ها از طرح‌های خرید سهام برای افزایش وفاداری کارکنان استفاده می‌کنند. در همین راستا، برخی شرکت‌ها به کارکنان پاداش‌هایی به شکل «واحدهای سهام محدودشده» می‌دهند که به‌تدریج در طول زمان قابل استفاده می‌شوند.
مثلاً یک کارمند ممکن است ۸۰ واحد سهام محدودشده به‌عنوان بخشی از پاداش سالانه دریافت کند. برای تشویق این کارمند به ماندن در شرکت، برنامه به‌گونه‌ای تنظیم می‌شود که ۲۰ واحد در سال دوم، ۲۰ واحد در سال سوم، ۲۰ واحد در سال چهارم و ۲۰ واحد در سال پنجم قابل استفاده (واگذار شده) باشد. اگر این کارمند پس از سال دوم شرکت را ترک کند، تنها ۲۰ واحد سهام به او تعلق خواهد گرفت و ۶۰ واحد باقی‌مانده مصادره می‌شود.
عرضه دوباره سهام مصادره‌شده
سهام مصادره‌شده به مالکیت شرکت صادرکننده درمی‌آید و شرکت می‌تواند این سهام را دوباره با قیمت اسمی، با مبلغ بالاتر (پریمیوم) یا با تخفیف بفروشد. تصمیم در این‌باره با هیئت‌مدیره شرکت است که معمولاً سهام مصادره‌شده را با تخفیف دوباره عرضه می‌کند.
اگر سهام اولیه با قیمت اسمی فروخته شده باشد، بیشترین میزان تخفیف در عرضه مجدد، باید برابر با مبلغی باشد که بابت آن سهام مصادره شده است. همچنین اگر اساسنامه شرکت اجازه دهد، هیئت‌مدیره می‌تواند سهام مصادره‌شده را به شخص ثالث بفروشد، اما اجازه ندارد آن را دوباره به همان سهامدار متخلف بدهد.
