علت پوسیدگی دندان کودکان چیست؟ + راه‌های درمان و پیشگیری
پوسیدگی دندان کودکان یکی از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان در سنین پایین است که اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند باعث درد شدید، عفونت و حتی مشکلات رشد دندان‌های دائمی شود. در این مقاله، به علل اصلی پوسیدگی دندان در کودکان، نشانه‌های هشداردهنده و راه‌های درمان و پیشگیری به صورت کامل می‌پردازیم.
علت پوسیدگی دندان کودکان چیست؟
پوسیدگی دندان (حفره دندانی) در کودکان معمولاً به دلیل ترکیبی از عوامل مختلف ایجاد می‌شود، از جمله:
1. مصرف زیاد مواد قندی و شیرینی‌جات
- خوردن آب‌نبات، شکلات، کیک و نوشابه باعث تغذیه باکتری‌های مضر دهان می‌شود.
- این باکتری‌ها اسید تولید می‌کنند که مینای دندان را از بین می‌برد.
2. شیردهی شبانه و استفاده طولانی از شیشه شیر
-
وقتی کودک با شیر (حتی شیر مادر) یا آبمیوه در دهان به خواب می‌رود، قند موجود روی دندان‌ها باقی می‌ماند و باعث پوسیدگی زودرس می‌شود.
- این حالت به “پوسیدگی شیری شیرخوارگی” معروف است.
3. رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان
- مسواک نزدن منظم یا استفاده نکردن از خمیردندان حاوی فلوراید.
- نخ دندان کشیدن نامناسب برای تمیز کردن بین دندان‌ها.
4. کمبود فلوراید
- فلوراید به تقویت مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی کمک می‌کند.
- کمبود آن در آب آشامیدنی یا عدم استفاده از خمیردندان فلورایددار، خطر پوسیدگی را افزایش می‌دهد.
5. عوامل ژنتیکی و ساختار ضعیف دندان
- برخی کودکان به دلیل ژنتیک، مینای دندان ضعیف‌تری دارند و مستعد پوسیدگی هستند.
نشانه‌های پوسیدگی دندان در کودکان
والدین باید به این علائم توجه کنند:
لکه‌های سفید یا قهوه‌ای روی دندان (اولین نشانه پوسیدگی)
حساسیت دندان به غذای سرد یا گرم
درد مداوم دندان و گریه کودک هنگام جویدن غذا
بوی بد دهان حتی بعد از مسواک زدن
تورم لثه در موارد پیشرفته
درمان پوسیدگی دندان کودکان
درمان بستگی به شدت پوسیدگی دارد و شامل موارد زیر است:
1. فلورایدتراپی (در مراحل اولیه)
- اگر پوسیدگی سطحی باشد، دندانپزشک با ژل یا وارنیش فلوراید، دندان را تقویت می‌کند.
2. پر کردن دندان (فیلینگ)
- در صورت ایجاد حفره، دندان با مواد کامپوزیتی یا آمالگام پر می‌شود.
3. پالپوتومی (عصب‌کشی دندان شیری)
- اگر پوسیدگی به عصب رسیده باشد، بخش عفونی برداشته و دندان ترمیم می‌شود.
4. کشیدن دندان (در موارد شدید)
- اگر دندان غیرقابل درمان باشد، کشیده می‌شود و از فضانگهدار برای حفظ جای دندان دائمی استفاده می‌شود.
راه‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان
1. آموزش مسواک زدن صحیح
- از ۲ سالگی با خمیردندان فلورایددار (به اندازه یک دانه برنج) مسواک بزنید.
- بعد از ۳ سالگی، به اندازه یک نخود از خمیردندان استفاده کنید.
2. کاهش مصرف شیرینی و نوشیدنی‌های قندی
- به جای آبمیوه صنعتی، از میوه تازه استفاده کنید.
- بعد از مصرف شیرینی، کودک را تشویق به آب خوردن یا مسواک زدن کنید.
3. قطع شیردهی شبانه بعد از یک سالگی
- بعد از شیر دادن، با گاز مرطوب دندان‌های کودک را تمیز کنید.
4. مراجعه منظم به دندانپزشک اطفال
- اولین مراجعه باید قبل از یک سالگی یا با رویش اولین دندان باشد.
- هر ۶ ماه یکبار برای معاینه و فلورایدتراپی مراجعه کنید.
5. استفاده از سیلانت (شیارپوش) دندان
- یک لایه محافظ روی دندان‌های آسیاب برای جلوگیری از پوسیدگی کشیده می‌شود.
سؤالات متداول (FAQ)
آیا پوسیدگی دندان شیری روی دندان دائمی تأثیر می‌گذارد؟
بله! عفونت دندان شیری می‌تواند به جوانه دندان دائمی آسیب بزند و باعث کج درآمدن یا تغییر رنگ دندان شود.
آیا پوسیدگی دندان کودکان قابل درمان است؟
بله، اگر زود تشخیص داده شود، با فلورایدتراپی یا پر کردن درمان می‌شود. در موارد شدید، عصب‌کشی یا کشیدن دندان لازم است.
بهترین زمان اولین مراجعه به دندانپزشک اطفال چه موقع است؟
توصیه می‌شود قبل از یک سالگی یا حداکثر ۶ ماه پس از رویش اولین دندان به دندانپزشک مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری
پوسیدگی دندان کودکان یک مشکل شایع اما قابل پیشگیری است. با رعایت بهداشت، کاهش مصرف شیرینی و مراجعه منظم به دندانپزشک، می‌توانید از دندان‌های کودک خود محافظت کنید. اگر نشانه‌های پوسیدگی را مشاهده کردید، سریعاً برای درمان اقدام کنید تا از مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.
توصیه پایانی:
- از مسواک مناسب کودکان استفاده کنید.
- کودک را به دندانپزشک اطفال عادت دهید تا از ترس دندانپزشکی جلوگیری شود.
- الگوی خوبی باشید و بهداشت دهان خود را رعایت کنید تا کودک از شما یاد بگیرد.
